Analiza e CNN: Viti i ardhshëm mund të jetë ndër më kaotikët në historinë amerikane. Gjykata bëri atë çka nuk e bënë dot as katër aktakuzat kundër tij

Vendimi i Gjykatës së Lartë të Kolorados se Donald Trump nuk ka të drejtë kushtetuese për t’u paraqitur në votim në zgjedhjet paraprake të shtetit të vitit të ardhshëm, përbën një qortim jo të zakontë për ish-presidentin dhe një nivel të ri përgjegjësie për përpjekjet e tij për të përmbysur zgjedhjet e vitit 2020, duke kërcënuar perspektivat e tij elektorale në 2024 diçka që se kanë bërë as katër aktakuzat penale kundër tij.

Ndërsa vendimi i gjykatës të martën nuk mund të çojë përfundimisht në heqjen e ish-presidentit nga votimi në Kolorado ose ndonjë shtet tjetër, për shkak të apelimeve të pritshme, vendimi e vendos vendin në një territor të paeksploruar, duke ngritur perspektivën tronditëse që kandidati i një partie të madhe mund të ndalohet të garojë.

Është ndoshta habia e fundit për të mbyllur një vit ngjarjesh të paprecedentë që rrethojnë Trumpin, duke paraqitur sfida të reja dhe potencialisht të rënda për demokracinë amerikane që shkon drejt një viti të trazuar zgjedhor nga një ish-president që përqafon kaosin politik.

Jashtë sallës së gjyqit, Trump ka përqafuar gjithnjë e më shumë retorikën nxitëse, duke menduar për të qenë një diktator nëse ai do të rimarrë pushtetin vitin e ardhshëm dhe duke nisur sulme kundër kundërshtarëve të tij që të kujtojnë propagandën naziste. Trump përsëriti komentet e tij nxitëse për emigrantët, të martën në mbrëmje, duke iu kundërvënë kritikave nga fushata e Bidenit dhe të tjerëve se ai po i bënte jehonë Adolf Hitlerit.

“Është çmenduri ajo që po ndodh. Ata po na rrënojnë vendin. Dhe është e vërtetë, ata po shkatërrojnë gjakun e vendit tonë. Kjo është ajo që ata po bëjnë. Ata po shkatërrojnë vendin tonë. Nuk u pëlqen kur e them këtë”, tha Trump. “Dhe unë kurrë nuk e kam lexuar ‘Mein Kampf’.”

Për kundërshtarët e Trump, vendimi i Kolorados sinjalizon se sistemi ligjor më në fund po fillon të bëjë përgjegjës ish-presidentin për përpjekjet e tij për të përmbysur humbjen e tij në zgjedhje në 2020 dhe sulmin ndaj Kapitolit të SHBA që u shpalos më 6 janar 2021.

“Përgjegjësi për nxitjen e një kryengritjeje. Erdhi koha”,  shkroi Adam Schiff, një demokrat nga Kalifornia që udhëhoqi iniciativën e parë të Dhomës kundër Trump.

Por vendimi i së martës gjithashtu mund të ndihmojë në kthimin e Trump në Shtëpinë e Bardhë, duke inkurajuar mbështetësit e tij që kanë përqafuar mesazhin e ish-presidentit se çështjet penale kundër tij janë të pajustifikuara dhe janë një arsye kryesore për të cilën ai duhet të kthehet në pushtet. Aleatët e Trump u kundërshtuan kundër vendimit të Kolorados, duke i dalë në mbrojtje ashtu siç kanë bërë pas çdo prej katër padive penale të tij këtë vit.

“Demokratët janë aq të frikësuar se presidenti Trump do të fitojë më 5 nëntor 2024, saqë po përpiqen në mënyrë të paligjshme ta heqin atë nga fleta e votimit”, tha në një deklaratë republikanja numër 3 e Dhomës së Përfaqësuesve në Nju Jork, Elise Stefanik.

Edhe ish-guvernatori i Nju Xhersit, Chris Christie, republikani më i shquar anti-Trump që kandidon për president, ishte kritik ndaj vendimit të Kolorados.

“Unë nuk besoj se është mirë për vendin tonë nëse ai përjashtohet nga votimi nga një gjykatë”, u tha ai votuesve në New Hampshire.

Viti i ardhshëm mund të përfundojë si një nga më kaotikët në historinë ligjore amerikane.

Gjykata e Lartë e SHBA do të përballet me vendimin nëse Trump ka të drejtë për në Shtëpinë e Bardhë dhe nëse ai është i imunizuar nga ndjekja penale për përpjekjet e tij për të përmbysur zgjedhjet presidenciale të vitit 2020.

“Nuk mund t’i mbivlerësoj pasojat e kësaj mbrëmjeje, dhe gjithashtu dua të theksoj se si ne tani kemi dy çështje të mëdha, shumë kritike të zgjedhjeve të Trump, të cilat i afrohen gjykatës. Ata do të duhet t’i vendosin të dyja këto në një mënyrë ose në një tjetër”, thotë analisti i Gjykatës së Lartë, Joan Biskupic.

Ish-presidenti është paditur katër herë, me gjyqe penale që mund të zhvillohen në të njëjtën kohë që ai bën fushatë kundër presidentit Joe Biden dhe mundësisht njëkohësisht lufton në gjykatë për t’u rikthyer në votim.

Në një sondazh nga The New York Times dhe Siena College, të publikuar të martën, nuk kishte një fitues të qartë midis të dyve, me Trump që mori 46% ndaj Bidenit 44% në mesin e votuesve të regjistruar. Në mesin e atyre që, në këtë fazë të hershme, konsiderohen të mundshëm për tu votuar, Biden merr 47% ndaj Trumpit 45%.

Ndikimi i vendimit të paprecedentë

Deri në vendimin e Gjykatës së Lartë të Kolorados, përpjekjet e shumta të drejtuara nga gjykata për të skualifikuar Trump nga fleta e votimit nuk ia dolën mbanë ta bllokonin atë nga detyra, pasi njëra pas tjetrës gjykata shtetërore vendosi kundër padive. Edhe në Kolorado, gjykatësi konkludoi muajin e kaluar se Trump ishte përfshirë në një kryengritje, por se neni 3 i “ndalimit kryengritës” të Amendamentit të 14-të nuk zbatohet për presidencën.

Gjykata e Lartë e Kolorados e ndryshoi këtë përfundim të martën. Tani me vendimin e paprecedentë të asaj gjykate, nocioni që gjykatat të heqin Trumpin nga votimi në vitin 2024 nuk është më teorik është një mundësi reale.

Në vendimin e saj, shumica e Gjykatës së Lartë të shtetit shkruante se kishte “pak vështirësi” për të përcaktuar nëse 6 janari ishte një kryengritje. Gjykata konstatoi se Trump “u përfshi” në kryengritje dhe se mesazhet e tij për mbështetësit në fillim të sulmit në Kapitol “ishin një thirrje për të luftuar dhe se ata iu përgjigjën kësaj thirrjeje”.

Të katër gjyqtarët theksuan se ata “nuk i arrijnë lehtë këto përfundime”

“Ne jemi të vetëdijshëm për peshën e pyetjeve që kemi përpara”, shkruan shumica e gjykatës.

“Ne jemi gjithashtu të ndërgjegjshëm për detyrën tonë solemne për të zbatuar ligjin, pa frikë apo favore, dhe pa u ndikuar nga reagimi i publikut ndaj vendimeve që ligji na urdhëron”.

Tre gjyqtarët kundërshtues përmendën disa arsye për të cilat nuk u pajtuan me shumicën, duke përfshirë shqetësimet e procesit të rregullt ligjor se Trump nuk është dënuar për ndonjë krim të lidhur me kryengritjen. Shefi i drejtësisë Brian Boatright shkroi në mospajtimin e tij se ai beson se ligji zgjedhor i Kolorados “nuk u miratua për të vendosur nëse një kandidat ishte i përfshirë në kryengritje” dhe tha se ai do të kishte hedhur poshtë sfidën për pranueshmërinë e Trump.

Trump nuk akuzohet për përfshirje në një kryengritje në çështjen federale të përmbysjes së zgjedhjeve kundër tij, të ngritur në fillim të këtij viti nga këshilltari special Jack Smith. Por akuzat lidhur me 6 janarin përfshijnë shumë nga të njëjtat veprime të përmendura nga shumica e gjykatës së Kolorados.

Gjykatësi në çështjen e përmbysjes së zgjedhjeve federale të Trump kishte caktuar një datë gjyqi për 4 mars 2024, por ajo tani është në pritje pasi Gjykata e Apelit e Qarkut të DC të SHBA-së shqyrton nëse Trump është imun dhe nëse mund të gjykohet. Në një përpjekje për të përshpejtuar procesin e apelimit, këshilltari special i ka kërkuar Gjykatës së Lartë të SHBA-së të ndërhyjë.

Është ende e paqartë nëse ai gjyq apo ndonjë nga akuzat e tjera penale kundër Trump do të dëgjohet përpara ditës së zgjedhjeve vitin e ardhshëm.

Por ankesa e këshilltarit të posaçëm në Gjykatën e Lartë të SHBA javën e kaluar dhe plani i Trump për të apeluar vendimin e Kolorados në gjykatën e lartë të vendit – do të thotë se gjyqtarët federalë janë të sigurt se do të luajnë një rol kyç si në fatin ligjor ashtu edhe në atë elektoral të Trump vitin e ardhshëm.

“Kur Donald Trump ishte në detyrë, çdo rast i tij i vetëm, nga politika e administratës deri te rastet e biznesit të tij që erdhën në gjykatë, të gjitha ishin të mbushura”, tha Biskupiç, “dhe këto janë veçanërisht të ngarkuara sepse do të ndikojnë në procesin e tij zgjedhor. CNN