E përditshmja gjermane “Frankfurter Allgemeine Zeitung” : A ekziston një kërcënim për një luftë të re në Evropën Juglindore?

Kur në janar u konfirmua se SHBA-ja do t’i dorëzonte Kosovës 246 raketa antitank Javelin, presidenti serb Aleksandar Vuçiq, premtoi investime rekord në ushtri.

Në një analizë Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ), shkruan se,  Serbia ka paralajmëruar blerjen e obuseve, mbrojtjes kundërajrore kundër dronëve, helikopterëve dhe tashmë, gjatë vitir 2024 ushtria serbe do të pajiset edhe me një mijë dronë.

“Kur presidenti serb, i dashuruar pas statistikave, fillon të bëjë “xhonglimin” me numrat, është e mençur që deklaratat e tij të merren me kujdes, sepse realiteti jo gjithmonë ndjek njoftimet”, shkruan gazetari Michael Martens në atë tekst për FAZ.

Por, siç shton ai, Vuçiq nuk po flet kot për industrinë ushtarake – sistemet kineze FK-3 dhe armët e tjera janë blerë. Sipas institutit të Stokholmit SIPRI, vitin e kaluar Serbia investoi më shumë para në ushtri sesa pesë vendet e mbetura të Ballkanit Perëndimor së bashku, kujton FAZ.

Ai po armatoset në mënyrë retorike”, shkruan gazeta dhe kujton se si Vuçiq shprehu admirimin e tij kur Azerbajxhani rifitoi kontrollin e Nagorno-Karabakut në një aksion për të cilin kishte dekada të tëra në mosmarrëveshje me Armeninë.

Çka do të thotë kjo për Kosovën?

Vuçiq, të cilin FAZ e quan “politikan më të fuqishëm në Beograd që nga Tito”, shpjegoi se si Azerbajxhani bëri gjithçka siç duhet – me vite forcoi ekonominë, ushtrinë, veçanërisht forcat speciale dhe priti me durim që rrethanat gjeopolitike të ndryshonin.

“Ishte e qartë për opinionin publik se çfarë donte të thoshte në të vërtetë.” Nacionalistët kanë kohë që flasin hapur për këtë. Kur situata politike në botë të ndryshojë në favor të Serbisë – për shembull, me humbjen e Ukrainës ose me fitoren e Donald Trump në zgjedhje – mund të vijë momenti, thonë ata, për të rimarrë veriun e Kosovës, i cili është i banuar me serbë, përmes veprimeve ushtarake”, shkruan Martens.

Prania e KFOR-it në Kosovë është ende një pengesë

Nacionalistët kanë kohë që flasin hapur për këtë. Nëse situata politike globale ndryshon në favor të Serbisë, për shembull për shkak të një disfate në Ukrainë dhe një fitoreje në zgjedhje të Donald Trump, mund të vijë momenti që Serbia të rimarrë veriun e populluar me serb të Kosovës në aksion ushtarak.

Dhjetë vjet më parë, ish-ministri i Jashtëm serb Vuk Jeremić tha kohët e fundit, të gjithë në botë mendonin se konflikti midis Armenisë dhe Azerbajxhanit kishte përfunduar – por më pas gjithçka ndryshoi shumë shpejt.

Mësimi, sipas Jeremiqit, është se Kosova mund të mos humbasë përgjithmonë në fund të fundit:

“Rrethanat ndërkombëtare po ndryshojnë

Katarina Djokic, eksperte ushtarake në Institutin Ndërkombëtar të Kërkimeve të Paqes në Stokholm dhe e punësuar më parë në stafin e atasheut ushtarak në ambasadën gjermane në Beograd, aktualisht vlerëson rrezikun e një konflikti konvencional midis Serbisë dhe Kosovës si të ulët: për sa kohë që NATO-ja Forca mbrojtëse e KFOR-it është e stacionuar në Kosovë, ka një efekt parandalues.

Përveç kësaj, Serbia është ekonomikisht e varur nga BE-ja dhe nuk mund të përballojë sanksione. Djokiç shpreh gjithashtu dyshime nëse ushtria serbe do të kishte aftësitë e nevojshme për të luftuar një konflikt konvencional. Edhe shefi i Shtabit të Përgjithshëm serb, Milan Mojsiloviç, i shprehu publikisht dyshime të tilla vitin e kaluar. “Të dy vendet kanë një problem me zhvillimin demografik dhe emigracionin,” tha Gjokiç, duke përshkruar personelin e rralluar në forcat e armatosura serbe dhe të Kosovës, të cilat ende janë duke u ngritur.

Një shembull janë rezervat e tankeve, një numër i madh në letër. Djokic citon sondazhe sipas të cilave shteti ballkanik ka rreth 60 T72 sovjetike, 30 modele më të reja ruse dhe më shumë se 230 tanke M84. M84 është një zhvillim i mëtejshëm i T72 me vlerë të rritur luftarake, i cili është prodhuar me licencë në Jugosllavi dhe është modernizuar vazhdimisht. Por ushtrisë serbe i mungojnë ekuipazhet. Në vitin 2018, Vuçiq deklaroi publikisht se ushtria kishte vetëm ekuipazhe për rreth 100 tanke.

Njësitë speciale?

Sipas gazetës, ekspertët dhe “atashetë ushtarakë perëndimorë” nuk besojnë gjithsesi në një pushtim tankesh në Ballkan.

“Në Prishtinë, ata ndoshta i konsiderojnë sulmet nga strukturat paraushtarake ose ilegale, të mbështetura nga Beogradi, si një kërcënim më të mundshëm dhe më real. Këtë e pamë vërtet në vitin 2023”, thotë Katarina Gjokiç, duke iu referuar përplasjes në Banjskë.

“A është kjo arsyeja pse Vuçiq flet shpesh për rëndësinë e njësive speciale për Serbinë?”, pyet Martens në tekst, duke kujtuar se sa shumë e lavdëron presidenti Vuçiq Njësinë Speciale Cobra.

Gjokiq tha gjithashtu se duhet të merret parasysh disponimi i serbëve në veri të Kosovës – nëse ata mendojnë se shqiptarët janë kërcënim për ta, atëherë është e mundur edhe rezistenca e popullatës vendase.

FAZ e interpreton si vijon: “Njësitë speciale serbe sigurisht që do ta kishin mbështetjen e banorëve në veri të Kosovës”. Por duhet kujtuar se këto njësi speciale kanë mungesë të të rinjve.

Vuçiq njoftoi pranimin e pesë mijë personave në njësitë speciale, por një burim i FAZ, një “vëzhgues i trajnuar ushtarak nga Beogradi”, thotë se një numër i ulët treshifror i njerëzve janë regjistruar, dhe shumë prej tyre nuk do të jenë të përshtatshëm.

Gazeta vlerëson se çështja e luftës dhe paqes në Ballkan është shumë e varur nga Shtetet e Bashkuara, të cilat i kanë negociuar të gjitha marrëveshjet e mëparshme të paqes pas konflikteve në Bosnje, Kosovë dhe Maqedoni.