Gjalpë apo margarinë, cilën duhet të konsumoni?

Kur bëhet fjalë për zgjedhjen midis gjalpit apo margarinës, mund të jetë e vështirë të dimë se cili është më i mirë për shëndetin tonë . Nga njëra anë, gjalpi përmban yndyrna të ngopura, të cilat na thuhet t’i kufizojmë sepse i bëjnë keq zemrës.

Nga ana tjetër, margarina është një ushqim ultra i përpunuar dhe ndonjëherë përmban yndyrna trans, të cilat konsiderohen kryesisht të jenë edhe më të këqija. Në të vërtetë, ky është një debat ushqimor që ka vazhduar për dekada.

Cili është më i vjetër? – Gjalpi është një përbërës i shijshëm me bazë qumështi i cili është ka ekzistuar prej shekujsh dhe është një element kryesor në shumë kultura ushqimore.  

Preferenca e margarinës – Margarina, nga ana tjetër, doli në skenë vetëm në fillim të shekullit të 20- të . Ajo u bë një alternativë popullore ndaj gjalpit në mesin e shekullit, kur njerëzit filluan të shmangnin yndyrnat e ngopura.

Si bëhet gjalpi – Gjalpi është një produkt qumështi, ai përbëhet nga 80-82% yndyrë qumështi, 16-17% ujë dhe 1-2% lëndë të ngurta qumështi. Ekzistojnë versione të ndryshme të gjalpit, të tilla si i kripur, i ëmbël dhe me yndyrë të reduktuar

Si bëhet margarina – Margarina, nga ana tjetër, bëhet duke rrahur vajin me ujë për të formuar një produkt të fortë. Më pas shtohen disa përbërës të tjerë, si emulsi fiera dhe ngjyrues. Prodhuesit e margarinës shtuan hidrogjen në margarinë për të kthyer vajrat e lëngshëm në yndyrna të ngurta, duke e bërë kështu produktin më të përhapur. Megjithatë, ata shpejt e kuptuan se ky proces i hidrogjenizimit mund të shkaktojë formimin e yndyrave trans, një lloj yndyre të pangopur që shoqërohet me rezultate të këqija shëndetësore, të tilla si sëmundja koronare e zemrës.

Rreziqet e yndyrnave trans – Në ditët e sotme, është e mundur të blini margarina që kanë një përqindje të ulët ose zero të yndyrave trans. Megjithatë, këto janë produkte sintetike që përmbajnë shumë aditivë. Prania e yndyrave trans në margarinë është një nga arsyet kryesore që përhapja pa qumësht shpesh konsiderohet një alternativë më pak e shëndetshme ndaj gjalpit.

Yndyrna të ngopura – Në përgjithësi, ekspertët rekomandojnë që yndyrat e ngopura të përbëjnë jo më shumë se 10% të energjisë që konsumojmë. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për njerëzit që kanë faktorë rreziku për sëmundjet e zemrës. Sipas hulumtimit të Nita Forouhi , një profesoreshë në Universitetin e Kembrixhit, yndyra e ngopur nga mishi dhe gjalpi lidhet me një rrezik më të lartë të sëmundjeve të zemrës , krahasuar me yndyrën e peshkut ose produkteve të qumështit të fermentuar.