“Gjithçka u shemb në sekonda”, si dështuan shërbimet izraelite të ndalnin sulmin e Hamasit

Shërbimet ushtarake dhe të spiunazhit izraelit konsiderohen ndër më të mirat në botë, por të shtunën, ato dështuan duke bërë që Izraeli të tregojë dobësinë më të madhe të mbrojtjes në gjysmë shekulli.

Në agimin e së shtunës, pak para se sulmuesit nga Gaza të derdheshin në Izrael, inteligjenca izraelite zbuloi një rritje të aktivitetit në disa prej rrjeteve militante të Gazës që ajo monitoron.

Duke kuptuar se diçka e pazakontë po ndodhte, ata u dërguan një alarm ushtarëve izraelitë që ruanin kufirin e Gazës, sipas dy zyrtarëve të lartë të sigurisë izraelite. Por paralajmërimi nuk u zbatua, ose sepse ushtarët nuk e morën atë ose ushtarët nuk e lexuan si duhet.

Menjëherë pas kësaj, Hamasi, grupi që kontrollon Gazën, dërgoi dronë për të çaktivizuar disa nga stacionet e komunikimit celular të ushtrisë izraelite dhe kullat e vëzhgimit përgjatë kufirit, duke penguar oficerët e shërbimit të monitorojnë zonën nga distanca me kamera.

Dronët shkatërruan gjithashtu mitralozë të telekomanduar që Izraeli kishte instaluar në fortifikimet e tij kufitare, duke hequr një mjet kyç për të  bërë të mundur një sulm tokësor. Kjo e bëri më të lehtë për Hamasin që të afroheshin dhe të hidhnin në erë pjesë të gardhit kufitar dhe ta shpërthenin atë në disa vende me një lehtësi të habitshme, duke lejuar mijëra palestinezë të kalonin në kufi.

Këto dështime dhe dobësi operacionale ishin mes një sërë gabimesh logjistike dhe inteligjente nga shërbimet izraelite të sigurisë që hapën rrugën për inkursionin e Gazës në Izraelin jugor, sipas katër zyrtarëve të lartë izraelitë të sigurisë që folën në kushte anonimiteti.

Infiltrimi i më shumë se në 20 qytete dhe baza të ushtrisë izraelite në atë sulm ishte shkelja më e rëndë e mbrojtjes së Izraelit në 50 vjet dhe shkatërroi ndjenjën e sigurisë së kombit.

Për orë të tëra, ushtria më e fortë në Lindjen e Mesme u la e pafuqishme për të luftuar kundër një armiku shumë më të dobët, duke i lënë fshatrat të pambrojtur për pjesën më të madhe të ditës kundër skuadrave të terroristëve që vranë më shumë se 1000 izraelitë, përfshirë edhe ushtarë; u rrëmbyen të paktën 150 persona dhe u pushtuan të paktën katër kampe ushtarake.

Katër zyrtarët thanë se suksesi i sulmit të Hamasit, bazuar në vlerësimin e tyre të hershëm, ishte i rrënjosur në një mori dështimesh të sigurisë nga komuniteti i inteligjencës dhe ushtria izraelite, përfshirë dështimin nga oficerët e inteligjencës për të monitoruar kanalet kryesore të komunikimit të përdorura nga sulmuesit palestinezë;

Mbështetja e tepërt në pajisjet e mbikëqyrjes kufitare që mbylleshin lehtësisht nga sulmuesit, duke i lejuar ata të bastisnin bazat ushtarake dhe të vrisnin ushtarë në shtretërit e tyre; grumbullimi i komandantëve në një bazë të vetme kufitare që u tejkalua në fazën e hapjes së inkursionit, duke penguar komunikimin me pjesën tjetër të forcave të armatosura; dhe një gatishmëri për të pranuar pohimet e vërteta të liderëve ushtarakë të Gazës, të bëra në kanale private që palestinezët e dinin se po monitoroheshin nga Izraeli, se ata nuk po përgatiteshin për betejë.

“Ne shpenzojmë miliarda e miliarda për mbledhjen e inteligjencës për Hamasin”, tha Yoel Guzansky, një ish-zyrtar i lartë në Këshillin e Sigurisë Kombëtare të Izraelit. “Më pas, në një sekondë, gjithçka u shemb si domino”.

Dështimi i parë zuri rrënjë muaj para sulmit, pasi shefat izraelitë të sigurisë bënë supozime të pasakta për shkallën e kërcënimit që Hamasi i paraqiste Izraelit nga Gaza. Hamasi qëndroi jashtë dy përleshjeve në vitin e kaluar, duke lejuar Xhihadin Islamik Palestinez, një grup më i vogël i armatosur në Gaza, të përballet vetëm me Izraelin. Muajin e kaluar, udhëheqja e Hamasit i dha fund edhe një periudhe trazirash përgjatë kufirit, në një marrëveshje të ndërmjetësuar nga Katari, duke dhënë përshtypjen se nuk po kërkonte një përshkallëzim.

“Hamasi është shumë, shumë i përmbajtur dhe i kupton implikimet e kundërshtimit të mëtejshëm”, tha Tzachi Hanegbi, këshilltari i sigurisë kombëtare i Izraelit, në një intervistë radiofonike gjashtë ditë para sulmit.

Kur zyrtarët izraelitë të inteligjencës informuan shefat e lartë të sigurisë javën e kaluar për kërcënimet më urgjente ndaj mbrojtjes së vendit, ata u përqendruan në rreziqet e paraqitura nga militantët libanezë përgjatë kufirit verior të Izraelit.

“Hamasi është i frenuar”, thanë informatorët, sipas një prej zyrtarëve të sigurisë.

Operativët e Hamasit, të cilët biseduan me njëri-tjetrin kur u përgjuan nga agjentët e inteligjencës izraelite, lanë të kuptohet se ata kërkuan të shmangnin një luftë tjetër me Izraelin pas konfliktit dy-javor në maj të vitit 2021. Inteligjenca izraelite, thanë zyrtarët po shqyrton nëse ato thirrje ishin reale apo të inskenuara.

Dy nga zyrtarët thanë se sistemi izraelit i mbikëqyrjes kufitare mbështetej pothuajse tërësisht në kamera, sensorë dhe mitralozë që operohen nga distanca.  Komandantët izraelitë ishin tepër të sigurt në papërshkueshmërinë e sistemit.

Ata mendonin se kombinimi i mbikëqyrjes në distancë dhe armëve, barrierave mbi tokë dhe një muri nëntokësor për të bllokuar Hamasin nga gërmimi i tuneleve në Izrael e bënte të pamundur infiltrimin masiv duke reduktuar nevojën që një numër i konsiderueshëm ushtarësh të vendoseshin fizikisht përgjatë vetë vijës kufitare.

Një gjeneral major në pension që komandonte forcat tokësore në jug për shumë vite, shërbeu si kreu i Divizionit të Operacioneve të Forcave të Mbrojtjes të Izraelit nga 2003 deri në 2005 dhe së fundmi u rekrutua sërish në rezerva për shkak të luftës, thekson se me sistemin në fuqi, ushtria filloi të zvogëlojë numrin e trupave atje, duke i zhvendosur ato në zona të tjera me rrezik të lartë, përfshirë këtu edhe Bregun Perëndimor.

“Reduktimi i forcave dukej e arsyeshme për shkak të ndërtimit të gardhit dhe atmosferës që ata krijuan rreth tij, sikur të ishte i pathyeshëm, që asgjë nuk do të mund ta kalonte atë”, tha ai.

Por sistemi i telekomandës kishte një dobësi: ai mund të shkatërrohej nga distanca. Hamasi përfitoi nga kjo dobësi duke dërguar drone ajrore për të sulmuar kullat celulare që transmetonin sinjale në dhe nga sistemi i mbikëqyrjes.

Pa sinjale celulare, sistemi ishte i padobishëm. Ushtarët e vendosur në dhomat e kontrollit prapa vijës së frontit nuk morën alarme se gardhi që ndante Gazën nga Izraeli ishte thyer dhe nuk mund të shikonin videon ku u tregonin se ku sulmuesit e Hamasit po kalonin barrikadat. Për më tepër, pengesa doli të ishte më e lehtë për t’u kapërcyer nga sa prisnin zyrtarët izraelitë.

Kjo lejoi më shumë se 1,500 luftëtarë të Gazës të kalojnë nëpër gati 30 pika përgjatë kufirit, disa prej tyre me avionë që fluturuan mbi majë të barrikadave dhe të arrijnë të paktën katër baza ushtarake izraelite pa u kapur. Fotot e shpërndara nga një prej zyrtarëve izraelitë treguan se shumë ushtarë izraelitë u qëlluan më pas teksa flinin në konviktet e tyre. Disa ishin ende të veshur me të brendshme.

Dështimi i dytë operacional ishte grumbullimi i drejtuesve nga divizioni i ushtrisë në Gaza në një vend të vetëm përgjatë kufirit. Pasi baza u pushtua, shumica e oficerëve të lartë u vranë, u plagosën ose u morën peng, sipas dy zyrtarëve izraelitë. Kjo situatë, e kombinuar me problemet e komunikimit të shkaktuara nga sulmet me dron, pengoi një reagim të koordinuar. Kjo e pengoi këdo përgjatë kufirit të kuptonte gjerësinë e plotë të sulmit, përfshirë komandantët që nxituan nga gjetkë në Izrael për të nisur një kundërsulm.

E gjithë kjo nënkuptonte se ishte e vështirë, veçanërisht në fazat e hershme, të komunikohej gjithçka ndodhte në terren dhe në komandën e lartë ushtarake në Tel Aviv.

Si rezultat, askush atje nuk e ndjeu nevojën e menjëhershme për një mbulim masiv e të shpejtë ajror, edhe pse në mediat sociale u shfaqën me raportime për sulme në shumë komunitete. U deshën orë të tëra që forcat ajrore të arrinin në pjesën më të madhe të zonës, edhe pse ajo ka baza vetëm disa minuta larg në kohën e fluturimit.

Pasojat kanë qenë katastrofike për sigurinë e Izraelit, si dhe potencialisht të dëmshme për reputacionin e tij në rajon si një partner i besueshëm ushtarak. Para të shtunës, “Izraeli ishte një pasuri për shumë vende në rajon për çështjet e sigurisë. Imazhi tani është se Izraeli nuk ka më një siguri të atillë”, u shpreh ish-zyrtar i lartë në Këshillin e Sigurisë Kombëtare të Izraelit, Yoel Guzansky.

Shërbimet izraelite të sigurisë e pranojnë shkallën e dështimit të tyre fillestar. Por kjo thonë ata mund të hetohet vetëm pas përfundimit të luftës.

“Ne do ta përfundojmë këtë” tha nënkoloneli Richard Hecht, një zëdhënës ushtarak, ndërsa ushtria u përpoq të rimarrë kontrollin e komuniteteve të shtunën. Ndërsa shtoi se “ju e dini se kjo do të hetohet”/ Përshtatur nga “New York Times”/