Indeksi i Korrupsionit, Shqipëria e 98-ta: Të forcohet mbikëqyrja e ekzekutivit, autonomia e parlamentit

Organizata “Transparency International” e ka renditur Shqipërinë në vendin e 98-të, duke e vlerësuar me një pikë më shumë në Indeksin e Perceptimit të Korrupsionit në 180 shtete të botës.

Sipas TI, Shqipëria vlerësohet me 37 pikë për përparimin e lehtë në luftën kundër korrupsionit.

“Shqipëria (37) e ka përmirësuar bilancin e saj përmes investigimit dhe hetimit të korrupsionit në nivelet e larta, por progresi më i madh varet te forcimi i legjislacionit të drejtësisë penale dhe garantimi i mbikëqyrjes efektive të pushtetit ekzekutiv. Vendimi për krijimin e një ministrie të re që merret me veprimtaritë antikorrupsion vjen me pritshmëri për mekanizma më efektive të integritetit. Por kjo nuk mund të arrihet derisa parlamenti të ketë autonomi më të fortë dhe deri kur organizatat e shoqërisë civile dhe medies të luajnë rolin mbikëqyrës pa u penguar nga autoritetet,” shpjegon raporti i organizatës.

Indeksi i përvitshëm i Perceptimit të Korrupsionit dhe raporti për gjendjen e korrupsionit në botë përdorin një sistem llogaritjeje deri në 100 pikë.

Sipas raportit, niveli i korrupsionit në botë mbetet në shifra të larta, ndërsa rendit 180 vende dhe territore sipas niveleve të perceptuara të korrupsionit në sektorin publik, duke shënuar në një shkallë nga 0 (shumë e korruptuar) deri në 100 (shumë e pastër).

TI ka vlerësuar se mbi dy të tretat e vendeve shënojnë nën 50 nga 100, gjë që tregon fuqishëm se korrupsioni mbetet një problem tejet serioz.

Mesatarja globale, sipas raportit, është në vetëm 43, ndërsa shumica dërrmuese e vendeve nuk kanë bërë asnjë përparim në luftën ndaj korrupsionit. Për më tepër, 23 vende ranë në rezultatet e tyre më të ulëta deri më tani këtë vit.

Një prej arsyeve të renditura në raportin e TI që lejon lulëzimin e korrupsionit, lidhet me tendencën globale të dobësimit të sistemeve të drejtësisë.

“Liderët autoritarë dhe demokratë po minojnë drejtësinë. Kjo po shton mosndëshkimin e korrupsionit, madje edhe duke e inkurajuar atë duke eliminuar pasojat për kriminelët. Aktet korruptive si ryshfeti dhe shpërdorimi i pushtetit po depërtojnë gjithashtu në shumë gjykata dhe institucione të tjera të drejtësisë anembanë globit. Aty ku korrupsioni është normë, njerëzit vulnerabël kanë kufizuar aksesin në drejtësi, ndërsa të pasurit dhe të fuqishmit kapin sisteme të tëra drejtësie, në kurriz të së mirës së përbashkët. Vendet që renditen lart në CPI kanë një problem të tyre të mosndëshkimit, edhe nëse kjo nuk reflektohet në rezultatet e tyre. Shumë raste të korrupsionit ndërkufitar kanë përfshirë kompani nga vendet me pikët më të mira që përdorin ryshfet kur bëjnë biznes jashtë vendit. Të tjerë kanë implikuar profesionistë që shesin fshehtësinë ose përndryshe mundësojnë zyrtarë të huaj të korruptuar. E megjithatë, vendet me pikët më të mira shpesh dështojnë të ndjekin autorët e korrupsionit transnacional dhe nxitësit e tyre,” thuhet në raport.

Blerja e drejtësisë dhe ndërhyrja politike mbetet një tjetër problem i evidentuar në raport. Sipas TI, liderët duhet të garantojnë pavarësinë e institucioneve që luftojnë korrupsionin.

“Korrupsioni do të vazhdojë të lulëzojë derisa sistemet e drejtësisë të mund të ndëshkojnë keqbërjet dhe t’i mbajnë qeveritë nën kontroll. Kur drejtësia blihet apo ndërhyhet politikisht, janë njerëzit që vuajnë. Liderët duhet të investojnë plotësisht dhe të garantojnë pavarësinë e institucioneve që respektojnë ligjin dhe luftojnë korrupsionin. Është koha për t’i dhënë fund mosndëshkimit për korrupsionin,” thuhet në raport.