Inflacioni bie ndjeshëm në Evropë, por priten çmime më të larta për naftën

Inflacioni që pllakosi në Evropë ra ndjeshëm në shtator, duke forcuar shpresat se konsumatorët, përfundimisht, do të lehtësohen nga ushqimet më të shtrenjta, pushimet, madje dhe prerjet e flokëve, dhe se Banka Qendrore Evropiane nuk do të duhet të kufizojë më tej ekonominë duke rritur normat e interesit që ka kapur nivele të larta rekord.

Norma vjetore ishte 4.3% këtë muaj, një rënie nga 5.2% në gusht. Por kohët e fundit çmimet më të larta të naftës po hedhin një hije dyshimi mbi perspektivat për tejkalimin e shpejtë të inflacionit deri në objektivin e bankës qendrore prej 2%.

Inflacioni bazë, i cili përjashton çmimet e paqëndrueshme të karburanteve dhe ushqimeve, ra më shumë se sa prisnin analistët – në 4.5% nga 5.3%, sipas të dhënave të publikuara të premten nga agjencia e statistikave e Bashkimit Evropian, Eurostat. 

BQE-ja e shikon nga afër këtë shifër për të vlerësuar se si po bie inflacioni.

Rënia e inflacionit bazë “përforcon pikëpamjen tonë se BQE ka përfunduar rritjen e normave të interesit”, tha Jack Allen-Reynolds, zëvendëskryekonomist i eurozonës në Capital Economics. Ai parashikoi se norma e përgjithshme e inflacionit do të binte në 3.5% deri në fund të vitit.

Çmimet e energjisë ranë 4.7% në shtator, ndërsa inflacioni i çmimeve të ushqimeve mbeti në mënyrë të problematike i lartë në 8.8%.

Leximet në të gjithë ekonomitë kryesore që përdorin monedhën euro ishin konfuze. Inflacioni vjetor i Gjermanisë ra në 4.3% në shtator nga 6.4% një muaj më parë, ndërsa ai i Spanjës u rrit në 3.2% nga 2.4%.

Ekonomistët paralajmërojnë, megjithatë, se rënia e madhe në Gjermani, ekonomia më e madhe e 20 vendeve të eurozonës, u ekzagjerua nga një çuditshmëri statistikore – fundi i një bilete transporti të subvencionuar dhe një subvencion i karburantit në shtator 2022 që kishte rritur çmimet e konsumit atë muaj.

Shifrat e fundit të inflacionit ndjekin atë që mund të ketë qenë rritja përfundimtare e normës së interesit nga BQE në serinë e saj të shpejtë të rritjeve. 

Ajo e solli normën e saj standarde të depozitave në një nivel rekord prej 4% këtë muaj, nga minus 0.5% në korrik 2022.

Presidentja e BQE-së Christine Lagarde tha se nëse nivelet e normave të interesit mbahen për një “kohëzgjatje mjaftueshëm të gjatë”, kjo do të jepte një kontribut të konsiderueshëm në kthimin e inflacionit në 2%, një objektiv që banka nuk pret ta arrijë deri në vitin 2025.

Çmimet e larta kanë frenuar ekonominë evropiane sepse çeqet e pagave të njerëzve nuk shkojnë aq larg sa dikur në mbulimin e faturave të tyre, duke i detyruar ata të shkurtojnë shpenzimet e tjera.

Rritja ekonomike ka ngecur pak mbi zero në gjashtë muajt e parë të vitit, me disa tregues që tregojnë për një rënie në tremujorin aktual korrik-shtator.

Ky shpërthim inflacioni u nis pasi ekonomia globale u rikuperua nga pandemia COVID-19, duke çuar në mungesa të pjesëve dhe lëndëve të para. Ajo u përkeqësua kur rusët pushtuan Ukrainën, duke çuar në rritje çmimet e energjisë pasi Moska ndërpreu pjesën më të madhe të gazit natyror në Evropë.

Grykat e ngushta të zinxhirit të furnizimit dhe çmimet e energjisë janë lehtësuar, por inflacioni ka ecur në rrugën e tij përmes ekonomisë. 

Çmimet janë më të larta për shërbime të tilla si prerja e flokëve dhe qëndrimi në hotel, dhe punëtorët kanë kërkuar rritje të pagave për të kompensuar fuqinë e tyre blerëse të humbur.

BQE-ja është përpjekur të kontrollojë inflacionin duke rritur normat e interesit, të cilat e bëjnë më të shtrenjtë marrjen e huasë për blerje të mëdha si shtëpi apo pajisje të reja fabrike për të zgjeruar një biznes. Kjo redukton kërkesën për mallra dhe, nga ana tjetër, inflacionin.

Por normat më të larta gjithashtu mund të peshojnë në rritjen ekonomike, duke e lënë bankën qendrore përballë një akti balancues se sa larg duhet të shkojë.

Shumë ekonomistë mendojnë se BQE ka përfunduar rritjen e normave të interesit, nëse nuk ndodh diçka drastike për të parandaluar rënien e mëtejshme të inflacionit. 

Kjo mund të jetë një rritje e mëtejshme e çmimeve të naftës, të cilat janë rritur kohët e fundit pasi prodhuesit kryesorë Arabia Saudite dhe Rusia zgjatën shkurtimet e prodhimit.