Itali- Imazhet e përshëndetjes fashiste ndezin politikën italiane, Meloni hesht

Kryeministres italiane, Giorgia Meloni po i kërkohet që të ndalojë grupet neofashiste, pasi qindra njerëz u panë duke bërë përshëndetje fashiste gjatë një mitingu në Romë të dielën mbrëma. Ata po merrnin pjesë në një përkujtimore vjetore për tre aktivistë të ekstremit të djathtë, të cilët u vranë në vitet 1970, gjoja nga militantë të ekstremit të majtë.

Por një video e shpërndarë në rrjetet sociale e ka vënë këtë ngjarje në qendër të vëmendjes. Në të, mund të shihen rreshta burrash të veshur me të zeza që zgjasin krahët e tyre të djathtë.

Ata dëgjohen gjithashtu duke thirrur “Të pranishëm!”, në përgjigje të thirrjes së tubimit “Për të gjithë shokët e rënë!” – një slogan tipik i ekstremit të djathtë italian. Tubimi mbahet çdo vit për të përkujtuar vrasjet e vitit 1978 të tre aktivistëve adoleshentë nga krahu rinor i Lëvizjes Sociale Italiane të ekstremit të djathtë (MSI).

Dy u qëlluan për vdekje nga militantë të dyshuar të së majtës jashtë selisë së MSI në Via Acca Larentia në Romë, ndërsa i treti u vra nga policia në trazirat që pasuan të shtënat. Askush nuk u ndoq penalisht për vrasjet, të cilat janë bërë të njohura gjerësisht si “masakra e Acca Larentia”.

Skenat e së dielës mbrëma janë dënuar nga partitë në të gjithë spektrin politik. Elly Schlein, liderja e Partisë Demokratike (PD) të qendrës së majtë, tha se imazhet nga tubimi “duken si të vitit 1924”, duke iu referuar epokës së liderit fashist Benito Musolini dhe milicive të tij me këmisha të zeza.

“Ajo që ndodhi është e papranueshme. Grupet neo-fashiste duhet të shpërbëhen, siç e përcakton kushtetuta,” shtoi zonja Schlein.  

Kreu i partisë centriste Azione, Carlo Calenda, tha se përkujtimi i Acca Larentia ishte një “turp i papranueshëm në një demokraci evropiane”.

Zëvendëskryeministri Antonio Tajani, kreu i partisë së qendrës së djathtë Forza Italia, tha se çdo festë e diktaturës duhet të dënohet dhe shtoi se “ka një ligj që thotë se nuk mund të kërkosh falje për fashizmin në vendin tonë”.  Edhe disa anëtarë të partisë Vëllezërit e Italisë (FdI) – e cila i ka rrënjët politike në MSI – i kanë kritikuar skenat.

Giovanni Donzelli tha se FdI nuk kishte “asgjë me atë që ka ndodhur” dhe se ata që morën pjesë në ngjarje ishin “200 idiotë që e majta do të përdorë për të na gjykuar”, shkruan BBC.

Megjithatë, kryeministrja Giorgia Meloni, e cila është edhe lidere e IHD-së, deri më tani ka heshtur për këtë çështje.  Zonja Meloni ka përkujtuar në të kaluarën vrasjet e vitit 1978. Në vitin 2021, ajo postoi një homazh në Facebook për tre aktivistët e vrarë, duke thënë se vrasjet ishin “një tragjedi ku nuk u gjet asnjë fajtor” dhe i quajti ato “një plagë që nuk është shëruar kurrë”.

Në moshën 19-vjeçare, zonja Meloni u tha gazetarëve se ajo e konsideronte udhëheqësin fashist të kohës së luftës të Italisë, Benito Musolinin “një politikan të mirë”. Ajo hyri në politikën italiane si anëtare e MSI. Vitet e fundit, ajo është përpjekur të ripozicionohet si më e moderuar, duke hedhur poshtë etiketën “e djathta ekstreme” dhe duke deklaruar se partia e saj “e ka dorëzuar fashizmin në histori”.

Por kritikët vënë në dukje faktin se logoja e partisë ka ende flakën trengjyrësh – prej kohësh një simbol i neofashizmit – dhe do të shohë në heshtjen e saj në skenat nga Acca Larentia një dremitje për anën më ekstremiste të bazës së saj mbështetëse. Pamjet nga përkujtimi i Acca Larentia u bënë virale pasi u shpërndanë nga korrespondenti i La Repubblica, Paolo Berizzi, por ngjarje të këtij lloji nuk janë të pazakonta në Itali.

Çdo vit, qindra mbështetës të Musolinit mblidhen në qytetin e tij të lindjes, Predappio dhe mbajnë mitingje përkujtimore që përmbajnë slogane dhe gjeste të epokës fashiste. Ngjarje të tilla ndezin polemika në baza të rregullta, me partitë opozitare që kërkojnë që policia të hetojë.

Megjithatë, ndryshe nga Gjermania, ku përdorimi i simboleve ekstremiste të krahut të djathtë është i ndaluar, Italia nuk ka një ligj që ndalon përdorimin e imazheve apo gjesteve fashiste. Në të gjithë Italinë ka ndërtesa dhe monumente që mbajnë emrin e Musolinit.

Ligjet ekzistojnë “kundër faljes për fashizmin”, por ato janë të paqarta dhe rrallëherë zbatohen.

Në vitin 2017, një përpjekje për miratimin e legjislacionit më të rreptë dështoi pasi partitë e krahut të djathtë argumentuan se projektligji i propozuar do të kërcënonte lirinë e fjalës. Të martën, Ignazio La Russa – një aleat kryesor i zonjës Meloni i cili, si kryetar i senatit, mban zyrën e dytë më të lartë të shtetit në Itali – u përfshi në debat, kur deklaroi se bërja e përshëndetjeve fashiste “nuk ishte gjithmonë një krim”.

La Russa, i cili është një koleksionist i njohur i kujtimeve fashiste dhe ka buste të Musolinit në shtëpinë e tij, tha për mediat italiane se kishte ende pasiguri se si konsiderohen “gjeste të caktuara” nëse ato janë bërë në kontekstin e një përkujtimi të të vdekurve. Ai shtoi se mezi po priste një vendim të ardhshëm nga Gjykata e Kasacionit, e cila do të përcaktojë nëse bërja e përshëndetjes fashiste përbën një krim.