Komploti i Putinit për të shkatërruar NATO-n po arrin kulmin e tij shkatërrues

Lufta e Ukrainës nuk është thjesht për ekzistencën e saj si komb – është një betejë për vetë strukturën e rendit global.

Po, ka të bëjë me ruajtjen e sigurisë evropiane – një thirrje grumbulluese e dëgjuar në deklarata të panumërta nga zyrtarë perëndimorë, shpesh e shoqëruar me garanci për mbrojtje ajrore dhe municione të kufizuara – por ndërsa Ukraina vazhdon të humbasë terren, qytete dhe jetë, përgjigja e Perëndimit është e vakët , me qëndrimi i saj i vetëm i vendosur rreth kufijve të NATO-s, ku interesat gjeopolitike lënë në hije shqetësimet humanitare.

Por, çka nëse Putini guxon t’i kalojë këto kufij, duke i hedhur poshtë kërcënimet perëndimore si thjesht gënjeshtra? Po sikur Ukraina të bjerë, duke e inkurajuar Putinin të ndjekë zgjerimin e mëtejshëm në shtetet e tjera të ish-Bashkimit Sovjetik që, sipas tij, i përkasin perandorisë ruse? A do ta respektojë NATO me të vërtetë zotimin e saj për sigurinë kolektive, apo ky premtim nuk është gjë tjetër veçse retorikë e zbrazët?

Fakti është se qëndrueshmëria e NATO-s është më e brishtë sesa mendojmë. Dhe një fitore për Putinin mund të shohë që aleanca më e suksesshme në botë të fillojë të shkërmoqet.

Forca e NATO-s nuk qëndron vetëm në aftësinë e saj ushtarake, por në angazhimin e saj të palëkundur për mbrojtjen kolektive, të sanksionuar në nenin 5. Megjithatë, neni 5 thjesht i detyron anëtarët të mendojnë për një përgjigje. “Palët bien dakord që … nëse ndodh një sulm i tillë i armatosur, secila prej tyre … do të ndërmarrë veprime siç e sheh të nevojshme…” – kjo është gjithçka që thotë neni 5. Ky veprim mund të nënkuptojë çdo gjë, nga dërgimi i një luftanijeje për të patrulluar një inkursion, deri te thjesht shprehja e shqetësimit të thellë.

Vendet e krahut lindor të NATO-s, si Estonia dhe Polonia , janë në një bazë lufte, duke e turpëruar NATO-n duke bërë shumë më tepër sesa kërkohet zyrtarisht. Estonia është shumë përpara aleatëve të saj të NATO-s në shpenzimet e mbrojtjes prej 3% të PBB-së, dhe Polonia në veçanti po përgatitet për një luftë të mundshme me Rusinë. Sipas burimeve ushtarake polake, nuk ka asnjë qëllim që të presim që çizmet ruse të shkelin në tokën e Polonisë; lufta mund të fillojë shumë mirë në vetë territorin rus. Nëse Ukraina bie dhe agresioni i Rusisë kthehet drejt aleatëve të NATO-s si shtetet baltike apo Polonia, prisni që NATO të copëtohet, apo edhe të zëvendësohet, nga ato vende që nuk mund të përballojnë të lihen të ekspozuar nga dobësitë e të ashtuquajturve aleatët e tyre.

Deklaratat e fundit nga shefi i kundërzbulimit të mbrojtjes së Polonisë, Jaroslaw Strozyk, nënvizojnë se Putini është plotësisht i përgatitur për një operacion ushtarak në shkallë të vogël në territoret lindore, duke synuar, për shembull, komunën estoneze Narva ose duke shkelur një nga ishujt suedezë. Vlen të përmendet se Marina Suedeze kohët e fundit akuzoi cisternat ruse të naftës që lundronin nëpër Detin Baltik për përfshirje në spiunazh, duke mbledhur informacione mbi operacionet në portin e ishullit Gotland nën maskën e “ankorimit emergjent”. Gotland ka një rëndësi strategjike për sigurinë rajonale të Evropës Veriore dhe është thelbësore për mbrojtjen e Estonisë fqinje, Letonisë, Lituanisë, Finlandës dhe Polonisë.

Shqetësimet e inteligjencës së Polonisë u bënë jehonë nga ato të zyrtarëve estonezë, gjermanë dhe të Mbretërisë së Bashkuar. Është e qartë se Putini është penguar në qëllimet e tij vetëm nga vendosmëria e fortë e Perëndimit për të mbështetur Ukrainën.

Nëse kjo vendosmëri thyhet, gjasat e një sulmi të afërt rus ndaj NATO-s do të rriteshin në mënyrë eksponenciale dhe implikimet do të ishin të thella. Me ndarjet ekzistuese brenda NATO-s, veçanërisht të dukshme në mosmarrëveshjet për çështje të tilla si pranimi i mundshëm i Suedisë në aleancë, ka të ngjarë që shumë shtete anëtare do t’i jepnin përparësi mbrojtjes së tyre ndaj asaj të aleatëve të tyre më të dobët.

Roli i Shteteve të Bashkuara në rast të një fitoreje ruse do të duhet gjithashtu të merret parasysh. A do të ndërhynte ajo, e rrënuar nga hezitimet parazgjedhore dhe tendencat izoluese, për të mbështetur sërish aleatët e saj? A do të dërgonte me vendosmëri një fregatë aeroplanmbajtëse drejt zonës së inkursionit apo, përkundrazi, do të lëshonte një deklaratë të formuluar, duke dënuar sërish Rusinë për sjelljen e saj të keqe, duke nënkuptuar aleatët e sulmuar se ata duhet të kishin paguar më shumë në kontributet e tyre në NATO? A do t’i nxiste kombit vetëmbrojtës që të mos përshkallëzohet duke luftuar shumë fort dhe duke sugjeruar të kërkojë zgjidhje në tryezën e negociatave?

Tensionet në lojë bëhen befas të qarta nëse dikush në të vërtetë imagjinon skenarin e Rusisë që sulmon një vend të NATO-s. Polonia ka rreth 10,000 trupa amerikane në tokën e saj , por nëse kufijtë e saj do të thyheshin, a do të vendoste SHBA të shkurtojë humbjet e saj dhe të largohej? Fakti që kjo është edhe e pamendueshme zbulon brishtësinë në zemër të NATO-s moderne.

Parashutistët hidhen nga një avion gjatë stërvitjes ushtarake Reagimi i Shpejtë nga forcat e Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO) në Campia Turzii, Rumani, të hënën, 13 maj 2024. NATO e përshkroi stërvitjen si operacionin më të madh ajror në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore.

Parashutistët hidhen nga një avion gjatë stërvitjes ushtarake Reagimi i Shpejtë nga forcat e Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO) në Campia Turzii, Rumani, të hënën, 13 maj 2024. NATO e përshkroi stërvitjen si operacionin më të madh ajror në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore.

Le të imagjinojmë se ishte Estonia ajo që u përball me sulmin e Rusisë. Veprimet e MB-së do të ishin vendimtare duke pasur parasysh rolin e saj si një partner i Prezencës së Përparuar të Përforcuar të Estonisë. Nëse Estonia është vendi i parë i NATO-s që vuan sulmin rus, Britania e Madhe me mbi një mijë trupa të saj atje, do ta gjente veten në luftë. Por a do të ndiqte Mbretëria e Bashkuar nën një laburist angazhimet e saj për mbrojtjen kolektive evropiane dhe globale?

Nëse Polonia ose Estonia do të sulmoheshin, Gjermania do të ishte në gatishmëri të lartë, duke pasur rreth 4000 trupa të stacionuara në Lituani. Javën e kaluar, në Konferencën e Adenauer-it, pata rastin të flisja me disa anëtarë të Bundestagut gjerman, udhëheqës ushtarakë, këshilltarë të kancelarisë dhe madje edhe vetë ministrin e Mbrojtjes, Pistorius . Në pyetjen time nëse Gjermania është gati për luftë nëse sulmon Rusia, të gjithë ata thanë me vendosmëri ‘po’ – por me frikë në sy dhe hezitim në zërat e tyre.

Gjermania po i afrohet vetëm realizimit praktik të ‘Zeitenwende’ të saj të theksuar, ndërsa kritikët e qeverisë aktuale thonë se momenti kritik për rimilitarizimin e vendit ka humbur. Prandaj, në mënyrë tragjike, në skenarët më të keq mund të imagjinohet lehtësisht gjermanët që t’i drejtohen dialogut të tyre tradicional diplomatik me Moskën, duke kërkuar komunikim të pasme me rusët për të shmangur përshkallëzimin, duke synuar disa shkëmbime, duke rrezikuar edhe më tej unitetin e kontinentit.

Më keq se e gjithë kjo do të ishte fakti që disa anëtarë të NATO-s madje do të përpiqeshin të përfitonin nga kaosi në zhvillim. Hungaria, është e sigurt të supozohet, mund të jetë kombi i parë evropian që kthehet kundër aleatëve të saj. Edhe Turqia, duke mos parë forcë në unitet, mund të ndjekë interesat e veta në Detin e Zi, potencialisht jo vetëm duke hedhur poshtë sukseset e Ukrainës në përdhosjen e Rusisë flotën, por duke minuar sigurinë e anëtarëve të tjerë të NATO-s si Rumania dhe Bullgaria.

Anije ushtarake kineze që lundrojnë në një vend të panjohur. Kina më 23 maj rrethoi Tajvanin me anije detare dhe avionë ushtarakë në lojërat e luftës këtë muaj.

Anije ushtarake kineze që lundrojnë në një vend të panjohur. Kina më 23 maj rrethoi Tajvanin me anije detare dhe avionë ushtarakë në lojërat e luftës këtë muaj.

Ndërsa NATO në Evropë u plas nën presion, jehona do të ndihej përtej Atlantikut Verior. Kina mund të interpretojë dobësinë e NATO-s si një dritë jeshile për të pohuar dominimin në Indo-Paqësorin dhe për të pushtuar Tajvanin. Kjo ka potencialin për të nxitur DPRK-në për të sulmuar Korenë e Jugut pavarësisht marrëveshjeve ekzistuese QUAD dhe perspektivave për zgjerimin e AUKUS. Australia dhe Japonia do të liheshin në duart e tyre, duke u përballur me një situatë tepër të rrezikshme në rajon. Mbretëria e Bashkuar nuk do të kishte kapacitetin për t’u ardhur në ndihmë partnerëve të saj në Azi-Paqësor me zgjerimin agresiv të Rusisë në Evropë.

Mjafton të thuhet, ndërsa Rusia bën hapa në Evropë, Kina ka të ngjarë të zgjerojë ndikimin e saj në Azi. India, duke qenë dëshmitare e zgjerimit të shtrirjes së Kinës dhe duke ruajtur aleancën e saj historike ushtarake me Rusinë, ka të ngjarë të kërkojë të forcojë pozicionin e saj në Jugun Global, duke synuar të ruajë ndikimin në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së.

Kombet afrikane, të lëkundura nga kaosi shoqërues i propagandës ruse, duke premtuar drejtësi të shumëpritur kundër hipokrizisë dhe kalbjes së perceptuar të Perëndimit, do të priren të sfidojnë themelet e rendit të pas Luftës së Dytë Botërore të vendosur nga OKB-ja. Disa vende të Amerikës Latine do të ndiqnin një trajektore të ngjashme.

Ky skenar hipotetik mund të tingëllojë ekstrem, por i shërben një qëllimi: nëse Ukraina do të binte, nuk do të ishte vetëm fundi i një kombi, por potencialisht do të sillte shpërbërjen e NATO-s dhe rendit botëror të vendosur siç e njohim ne. Kaskada e hapur e ngjarjeve do të shkaktonte ndryshime të pamendueshme dhe të pakthyeshme, duke e çuar botën në prag të kaosit. Demokracitë e vendosura do ta gjenin veten të margjinalizuar dhe të pafuqishme, duke luftuar për të rifituar unitetin dhe autoritetin mes trazirave. Do të duheshin dekada për të rindërtuar rendin e bazuar në rregulla në botën e re plotësisht të riformuar.

Kjo është ajo që është në rrezik në Ukrainë. Në një botë moderne të ndërlidhur, e ardhmja jonë kolektive mbështetet në pikën kryesore që është vendi im. Nuk mund ta lejojmë të bjerë.

Aliona Hlivco është një ish-deputete e Ukrainës dhe Drejtore Menaxhuese e Shoqërisë Henry Jackson, një institut kërkimor transatlantik për politikën e jashtme dhe sigurinë kombëtare.

Ajo është një bashkëpunëtore e rregullt në podkastin e përditshëm të The Telegraph ‘Ukraine: The Latest’ . Me mbi 85 milionë shkarkime, ai konsiderohet burimi më i besueshëm i përditshëm i lajmeve të luftës në të dy anët e Atlantikut.