Ngrohja globale ‘dyfishoi’ mundësinë e shiut ekstrem në Evropë në shtator
Sipas një studimi të fundit bëhet e ditur se ndotja nga ngrohja e planetit dyfishoi mundësinë e niveleve ekstreme të shiut që goditi Evropën Qendrore në shtator.
Studiuesit zbuluan se ngrohja globale përkeqësoi katër ditët e reshjeve të dendura që çuan në përmbytje vdekjeprurëse në vende nga Austria në Rumani.
Shirat u bënë të paktën 7% më të forta nga ndryshimet klimatike, zbuloi Atribucioni Botëror i Motit (ËËA), i cili bëri që qytetet të goditeshin me vëllime uji që do të kishin pasur gjysmë më shumë gjasa që të ndodhnin nëse njerëzit nuk do ta kishin ngrohur planetin.
“Tendenca është e qartë,” tha Bogdan Chojnicki, një shkencëtar klimatik në Universitetin e Shkencave të Jetës në Poznań dhe bashkëautor i studimit.
“Nëse njerëzit vazhdojnë të mbushin atmosferën me emetime të karburanteve fosile, situata do të jetë më e rëndë.”
Stuhia Boris ngeci mbi Evropën Qendrore në mes të shtatorit dhe shkaktoi sasi rekord të shiut në Austri, Republikën Çeke, Hungari, Poloni, Rumani dhe Sllovaki. Shirat e dendur i shndërruan rrjedhat e qeta në lumenj të egër, duke shkaktuar përmbytje që shkatërruan shtëpi dhe vranë 22 njerëz.
Studiuesit thanë se masat për t’u përshtatur kishin ulur numrin e vdekjeve në krahasim me përmbytjet e ngjashme që goditën rajonin në 1997 dhe 2002. Ata kërkuan mbrojtje më të mirë nga përmbytjet, sisteme paralajmërimi dhe plane reagimi ndaj fatkeqësive dhe paralajmëruan kundër vazhdimit të rindërtimit në rajonet e rrezikuara nga përmbytjet .
“Këto përmbytje tregojnë se sa i kushtueshëm po bëhet ndryshimi i klimës,” tha Maja Vahlberg, këshilltare teknike në Qendrën Klimatike të Gjysmëhënës së Kuqe të Kryqit të Kuq dhe bashkëautore e studimit. “Edhe me ditë përgatitjesh, ujërat e përmbytjeve ende rrënuan qytete, shkatërruan mijëra shtëpi dhe panë që Bashkimi Evropian të zotohej 10 miliardë euro në ndihmë”.
Shkencëtarët krahasuan reshjet e regjistruara në Evropën Qendrore gjatë katër ditëve në shtator me sasitë e simuluara për një botë që është 1.3 gradë më e ftohtë – niveli i ngrohjes i shkaktuar deri më sot nga djegia e lëndëve djegëse fosile dhe shkatërrimi i natyrës. Ata ia atribuuan një “dyfishim të gjasave dhe një rritje prej 7% në intensitet” ndikimit njerëzor.
Fizikanët kanë treguar se çdo gradë celsius e ngrohjes lejon që ajri të mbajë 7% më shumë lagështi, por nëse do ta bëjë këtë varet nga disponueshmëria e ujit.
Shirat në Evropën Qendrore u lëshuan kur ajri i ftohtë nga Arktiku u takua me ajrin e ngrohtë dhe të lagësht nga Mesdheu dhe Deti i Zi.
Faktorë të tjerë mund ta rrisin këtë edhe më shumë, siç është valëzimi i rrymës së avionëve, për të cilin disa shkencëtarë dyshojnë se po bllokon gjithnjë e më shumë sistemet e motit në një vend si rezultat i ngrohjes globale.
