Opinioni i ekspertëve amerikanë nëse Trump duhet të përjashtohet apo jo nga gara presidenciale

Studiues të ndryshëm, zyrtarë zgjedhjesh, ligjvënës dhe figura të tjera politike kanë dorëzuar opinione në gjykatë, duke ndarë pikëpamjet e tyre në favor ose kundër zotit Trump.

Njëri prej tyre është Mark Graber, profesor i së drejtës në Universitetin e Merilendit dhe një nga ekspertët kryesorë për të drejtën kushtetuese lidhur me kryengritjet dhe Amendamentin e 14-të.

Në përmbledhjen e tij ai argumenton se vendimi i Gjykatës së Lartë të Kolorados është në përputhje me mënyrën se si komuniteti ligjor e interpretoi kryengritjen në kohën kur u hartua pika 3 dhe se ai me të drejtë arriti në përfundimin se kishte ndodhur një kryengritje.

“Donald Trump nxiti kryengritjen”, i tha prof. Graber Zërit të Amerikës.

“Atij iu tha se postimet e tij në Twitter po nxisnin dhunë kundër zyrtarëve të zgjedhjeve. Ai reagoi duke i shtuar postimet e tij në Twitter. Atij iu tha se kishte persona të armatosur në turmë që synonin të merrnin nën kontroll Kongresin. Ai u përgjigj duke thënë: ‘Kur ka manipulime (zgjedhjesh), nuk përdoren mjetet e zakonshme, por duhet të luftosh, të luftosh me të gjitha forcat’”, shpjegon prof. Graber.

“Një person me logjikë duke e parë sjelljen e Trump-it, mund të mendojë se ai kishte qëllim të frymëzonte një kryengritje.”

Në përgjigje të një pyetjeje tjetër qendrore në këtë çështje – nëse Amendamenti i 14-të vlen për presidentin – prof. Graber thotë se përgjigja është “e qartë”.

“Çdo anëtar i Kongresit që përdori shprehjen ‘zyrtar i Shteteve të Bashkuara’ në Kongresin e 39-të tha se presidenti konsiderohej ‘zyrtar’ ”, nënvizon ai.

Të tjerë argumentojnë se i takon Kongresit të përcaktojë se në cilat raste mund të përdoret Amendamentit të 14-të. Një prej tyre është Prokurori e Përgjithshëm të Indianës, Todd Rokita, i cili paraqiti një opinion së bashku me 26 prokurorë të tjerë të përgjithshëm republikanë.

“Pika 3 nuk hyn në fuqi automatikisht,” tha ai gjatë një aktiviteti të mërkurën të organizuar nga Fondacioni Heritage, një institut konservator.

Ai argumentoi se sipas pikës 5 që parashikon se, “Kongresi do të ketë kompetencën për të vënë në zbatim, me legjislacion përkatës, dispozitat e këtij neni”, janë ligjvënësit që duhet të përcaktojnë se si do të zbatohet Amendamenti i 14-të.

Alan Dershowitz, profesor i së drejtës në Fakultetin Juridik të Harvardit, i cili ishte avokat i zotit Trump gjatë procesit për shkarkim ndaj tij në Senat, e mbështet këtë argument.

“Në mungesë të aktivizimit të Kongresit, nuk besoj se Amendamenti i 14-të hyn në fuqi automatikisht,” i tha ai Zërit të Amerikës.

“Përndryshe, pse do duhej neni 5 i Amendamentit të 14-të që i jep shprehimisht Kongresit fuqinë për të marrë këto vendime?”

Një grup prej 25 historianësh me peshë, përfshirë Allan J. Lichtman, profesor historie në Universitetin Amerikan, argumentuan në përmbledhjen e tyre se pika 3 vlen për zotin Trump dhe nuk “ka nevojë për një veprim tjetër të Kongresit, ose një dënim” për kryengritje.

Prof. Lichtman i tha Zërit të Amerikës se është e qartë se pika 3 është hartuar jo vetëm për të parandaluar “ish-konfederalistët, por edhe ata që kryejnë kryengritje në të ardhmen”.

“Hartuesit synonin të kishin një amendament të qëndrueshëm dhe që të mos mund të cenohej nga kongreset e ardhshme, duke qenë se është pjesë e Kushtetutës,” thotë Prof. Lichtman.

Por zoti Rokita, thotë se i takon popullit amerikan që të zgjedhë presidentin e tij, jo gjyqtarëve.

“Votuesit do të humbasin besimin nëse gjyqtarët vendosin se votuesit nuk mund të përcaktojnë një nga dy kandidatët kryesorë presidencialë të vendit tonë,” paralajmëroi ai.