Rangjet e larta të Kinës në turbulencë, ngrihen pikëpyetje rreth sundimit të Shi Xhin Ping

Në fillimin e mandatit të tij të tretë të paprecedentë, Shi Xhinping grumbulloi në rangjet e larta të Kinës një listë besnikësh, me të cilët duket se shpresonte që të qetësonte shtigjet për të arritur vizionin e tij të madh për Kinën.

Megjithatë, më pak se një vit më vonë, një stuhi turbulencash po trondit elitën qeverisëse të zgjedhur me dorë të hekurt të Shi, duke ngritur pikëpyetje rreth lidershipit të tij dhe duke dobësuar besimin ndërkombëtar ndak qeverisë së tij- në një kohë kur Kina po përballet me probleme të mëdha ekonomike në vend dhe me konkurrencë në rritje me Shtetet e Bashkuara në skenën botërore.

Në vetëm disa muaj, dy anëtarë të lartë të kabinetit të Kinës që shërbyen si bashkëbiseduesit kryesorë të vendit me botën janë zhdukur.

Ministri i Mbrojtjes Li Shangfu nuk është parë në publik për tre javë, duke shkaktuar spekulime se ai është nën hetim.

Javë më parë, ministri i Jashtëm Qin Gang u rrëzua në mënyrë dramatike pasi u zhduk nga publiku për një muaj.

Mungesa e tyre e papritur vjen pasi Shi po kërkon të eliminojë çdo kërcënim në një përpjekje për të forcuar sigurinë kombëtare, mes tensioneve në rritje me Perëndimin.

Të dy Li dhe Qin shërbejnë në mesin e pesë këshilltarëve shtetërorë të Kinës, një pozicion i lartë në kabinet që tejkalon një ministër të rregullt.

Gjithashtu, Li ulet në Komisionin Qendror Ushtarak, një organ i fuqishëm i kryesuar nga Shi që komandon forcat e armatosura.

Ndërkohë, largimi i befasishëm i dy gjeneralëve të lartë ka tronditur Forcën Raketore të Ushtrisë Çlirimtare Popullore, një njësi elitare e krijuar nga Xi për të modernizuar aftësitë raketore konvencionale dhe bërthamore të Kinës.

Qeveria kineze, e cila është bërë edhe më e errët nën drejtimin e Shi, ofroi pak në mënyrën e një shpjegimi publik për serinë e tronditjeve të personelit dhe as nuk tregoi ndonjë interes për të pastruar spekulimet e pashmangshme që janë përhapur që atëherë.

Të martën, Wall Street Journal raportoi se Qin u zbulua nga një hetim i Partisë Komuniste se ishte përfshirë në një lidhje jashtëmartesore ndërsa shërbente si i dërguar i Kinës në Uashington, duke cituar njerëz të njohur me këtë çështje. Ministria e Jashtme e Kinës nuk pranoi të komentojë mbi raportin.

Mungesa e transparencës mbi fatin e dy ministrave të profilit të lartë i ka dhënë një goditje imazhit ndërkombëtar të Pekinit, i cili e ka shpallur modelin e tij politik si më të qëndrueshëm dhe efikas se demokracitë perëndimore.

Ekspertët thonë se pasiguria në rritje midis elitës qeverisëse të Kinës ka ekspozuar dobësitë e sistemit të saj një partiak – të cilat janë përforcuar vetëm nga përqendrimi i fuqisë personale të Shi-t gjatë atij që tani është mandati i tij i tretë.

“Ajo që po ndodh në Kinë me të vërtetë përfaqëson dhe ka reflektuar një rrezik absolutisht të jashtëzakonshëm politik që buron nga Pekini” tha Drew Thompson, një studiues i lartë në Universitetin Kombëtar të Singaporit.

“Rreziku politik është si mes Shi Xhinping dhe marrëdhënieve të tij me vartësit e tij të zgjedhur, por edhe mungesa e rregullave dhe normave të vendosura që rregullojnë sjelljet në sistem”, shprehet ai.

Si ministër i Mbrojtjes, një rol kryesisht ceremonial në sistemin kinez, Li nuk komandon forcat luftarake. Por ai është një fytyrë e rëndësishme e diplomacisë ushtarake të Kinës për botën e jashtme, tha Xhejms Shar, një studiues në Shkollën e Studimeve Ndërkombëtare S. Rajaratnam në Singapor.

“Nëse Li Shangfu është me të vërtetë në telashe, Pekini do të perceptohet në një mënyrë shumë negative që dy këshilltarë shtetërorë të hiqen kaq shpejt në mandatin e tretë të Xi Jinping,” tha ai.

Që kur u promovua në këtë post në mars, Li ka udhëtuar dy herë në Moskë për të takuar homologun e tij rus, ka vizituar presidentin e Bjellorusisë në Minsk dhe ka shtrënguar duart me Sekretarin e Mbrojtjes të SHBA-së Lloyd Austin në një konferencë sigurie në Singapor.

Megjithatë, në javët e fundit, Li thuhet se ka humbur një sërë angazhimesh diplomatike, duke përfshirë një takim vjetor për mbrojtjen e kufirit me zyrtarët vietnamezë dhe një takim me shefin e marinës së Singaporit në Pekin.

Por ekspertët vunë në dukje se mungesa misterioze e Li-së ka një pikë të vetme kur bëhet fjalë për përpjekjet për të stabilizuar marrëdhëniet SHBA-Kinë.

Li u sanksionua nga SHBA në vitin 2018 për blerjen e armëve ruse nga Kina, dhe Pekini ka sugjeruar në mënyrë të përsëritur se SHBA nuk do të takohet me Li nëse nuk revokohen sanksionet.

Nëse Li hiqej nga posti i ministrit të mbrojtjes, kjo mund të hapë një dritare për rifillimin e bisedimeve ushtarake të nivelit të lartë midis dy superfuqive.

Rënia e mundshme e besnikëve të vetë Shi do të reflektonte keq tek lideri i lartë, i cili ka përqendruar pushtetin dhe vendimmarrjen në duart e tij në një nivel të paparë në Kinë në dekadat e fundit, thonë analistët.

“Dy këshilltarë shtetërorë të promovuar të vetëm nga Shi kishin hasur në telashe brenda gjashtë muajve, pavarësisht se sa fort përpiqen autoritetet ta mbrojnë atë, Shi nuk mund t’i shpëtojë fajit”, tha Deng Yuven, një ish-redaktor i një gazete të Partisë Komuniste.

“Do të ketë pyetje brenda partisë se çfarë lloj njerëzish ka vendosur në poste të rëndësishme”.

Rahm Emanuel, ambasadori i SHBA në Japoni, madje e krahasoi përbërjen e kabinetit të Shi me romanin e Agata Kristi. Dhe atëherë nuk kishte asnjë”.

“Kush do ta fitojë këtë garë të papunësisë? Rinia e Kinës apo kabineti i Shi?” shkroi ambasadori në X, platforma e njohur më parë si Twitter.

Kina tashmë po lufton me një sërë problemesh ekonomike – nga papunësia rekord e të rinjve dhe rritja e borxhit të qeverisë lokale deri te një krizë spirale e pronave. Pasiguria në rritje në rrethin qeverisës të Xi rrezikon të nxisë një krizë besimi në ekonominë e dytë më të madhe në botë, vunë në dukje analistët, transmeton CNN. 

“Spastrimi i fundit i nivelit të lartë i Shi nënvizon besimin e tij se kohezioni ideologjik, jo performanca ekonomike apo aftësia e perceptuar ushtarake, janë gurët e themelit të forcës së një kombi, një mësim që ai nxori nga kolapsi i Bashkimit Sovjetik” tha Craig Singleton, një koleg i lartë i Kinës në Fondacioni për Mbrojtjen e Demokracive në Uashington DC.