Shkencëtarët zgjidhin misterin e këngës së balenës

Shkencëtarët kanë zbuluar se si disa nga balenat më të mëdha në oqean prodhojnë këngët e tyre komplekse.

Balenat kanë evoluar një “kuti zëri” të specializuar që u mundëson atyre të këndojnë nën ujë.

Zbulimi, i publikuar në revistën Nature, ka treguar gjithashtu pse zhurma që bëjnë në oqean është kaq e rëndësishme për këta gjigantë oqeanikë.

Kënga e balenave është e kufizuar në një frekuencë të ngushtë që mbivendoset me zhurmën e prodhuar nga anijet.

“Tingulli është absolutisht vendimtar për mbijetesën e tyre, sepse është mënyra e vetme që ata mund të gjejnë njëri-tjetrin për t’u çiftuar në oqean,” shpjegoi Prof Coen Elemans, nga Universiteti i Danimarkës Jugore, i cili drejtoi studimin.

“Këto janë disa nga kafshët më enigmatike që kanë jetuar ndonjëherë në planet. Ata janë ndër kafshët më të mëdha, janë të zgjuara dhe shumë sociale”, shtoi ai.

Pikërisht se si ata prodhojnë këngë komplekse, shpesh të bezdisshme, ka qenë një mister deri më tani. Prof Elemans dhe kolegët e tij kryen eksperimente duke përdorur laringje, ose “kuti zanore”, që ishin hequr me kujdes nga tre kufomat e balenave të bllokuara. Më pas ata nxorën ajrin nëpër strukturat masive për të prodhuar tingullin.

Tek njerëzit, zërat tanë vijnë nga dridhjet kur ajri kalon mbi struktura të quajtura palosje vokale në fyt. Balenat, në vend të kësaj, kanë një strukturë të madhe në formë U në majë të laringut.

Kjo anatomi vokale i lejon kafshët të këndojnë duke ricikluar ajrin dhe parandalon thithjen e ujit. Studiuesit prodhuan modele kompjuterike të tingujve dhe treguan se kënga e balenës është e kufizuar në një frekuencë të ngushtë e cila mbivendoset me zhurmën e prodhuar nga anijet e transportit.

“Ata nuk mund të zgjedhin thjesht që, për shembull, të këndojnë më lart për të shmangur zhurmën që bëjmë në oqean,” shpjegoi Prof Elemans.

“Prodhimi dhe marrja e tingullit është kuptimi më i rëndësishëm për gjitarët detarë, kështu që çdo studim që sqaron se si ata nxjerrin tinguj ka potencialin ta çojë fushën përpara,” thuhet në studim.

Dr Stafford shtoi se aftësia e gjitarëve për të bërë sinjale të tilla komplekse vokale ishte “e jashtëzakonshme” dhe theksoi “sa të veçanta janë këto kafshë”./ BBC